HERRI HONEN ERRAIETAN
Jende multzo ederra bildu zenean soroan
bere oinetan atabala pausatu zuen Herri-mutilak
eta, bere papertxoa sakelatik ateraturik,
zintzurra bi karrakaldiz garbitu ondoan,
hasi zen oihu egiten doinu latz batez:
HEMEN, GEURE HERRI ZAHARRAREN ERRAIEN
ATARIAN GAUDE.
SARTU AINTZIN, HONA ABISU BAT:
Jendea dena begi-belarri eman zen…
HONA SARTZEKO: INORK EZ DU BAIMENIK
EZ ETA PASAPORTERIK BEHARKO.
EZ DA ERRATE BEHARRIK: INOR EZ DA FITXATUA IZANEN.
HAATIK, IPURDI –BARKATU– BELARRI MOTZAK...
Jende guzia irriz hasi zen...
Herri-mutilak letaginak atera zituen...
BELARRI MOTZAK KONTROLATUAK IZANEN DIRA
EA BELARRI ZULOAK GARBI DITUZTENETZ.
ESKALAPOINEZ –ABARKAZ HOBE– IBILTZEA HAIZU.
EZ DA BARUR EGUNIK: BERAZ JAN-EDANAK LIBRO.
NAHIKO ZIGARRO ERRETZEN AHALKO DA.
Haizolbean Txominek marfundia bildu zuen:
Urtzainka hasi zen eta animaleko uzkerra eskapi!
Soroan, jende guzia irriz karkailan hasi zen...
Herri-mutilak bekainak zimutu zituen...
ZAKUR ONGI HEZIAK BAIZIK EZ DIRA LAXOAN UTZIKO
ZAKUR ERRABIATUAK ALDIZ, KALITUAK IZANEN DIRA.
ERRAIETAN BARNA JOANEN GARELARIK,
NAHI DEN PENTSAMENDU GAIZTOA, ONA, BIHURRIA, ZUZENA
NORNAHIK EDOZEIN TENOREZ HAUSNAR DEZAKE;
BAINA SOLASEN BURU-BUZTANAK ORRAZTATUAK IZANEN DIRA...
HAU DA LEHEN ETA AZKEN ABISUA.
Jende guziak burua makurtuz eta balantzatuz
abisu haur onetsi eta onartu zuen bere osoan...
NOR EDO NOR XEHETASUN BAT EDO BESTEREN
BEHARRETAN GERTA BALEDI,
HOR LUKE BERE ZERBITZUKO, GAUERDITIK GAUERDI ARTE,
ERROIMENDI LEPOAN, BASA AHUNTZEN ARTEAN, ORHI JAUNA!
Herri-mutilak bere papertxoa plegatu zuen,
atabala bizkarrean eman; eta denak abiatu ziren
HERRI HONEN ERRAIETAN barna.......
Lehen oharra:
Gure herri zahar honen egoeraren
minaz kolpatuak direnek
badakite nolakoa den
egunero daramaten borrokaren saria!
Beren buruaz axolatuago direla
eta beren ideiak nagusiarazteko ari daitezkeela
orenak eta orenak, egunak gau,
uste dutenak
oso jende nahasiak direla
salatu behar da goraki,
herri guziaren agerian...
Alegia
orotan badira jende nahasiak
baina ez
gure herrian bezala
jende nahasi sabantak!
Gure mendietako erreka, zelai, kaskoetan
teknikak zilatu ditu aldapak, urratu ordokiak
zabaldu xenderak, eta bide egokiak ireki…
Gure herri zahar honen erraietan barna
doanak: ez du bide legunik aurkituren
ez eta ateka garbirik…
Zeiharka eta belauniko eta herrestan askotan
ibili beharko du haztamuka, itsura,
adina ere ahanzten den eremu honetan!
Etxe aitzinean pentzea
eta pentzearen zolan
haritz handi baten sahetsean
oihanetik ez hain urruti
haur denborako iturriaren
musika zoragarria...
Dakar:
haizea ta arkatza
herri honen iraultza
hotza
gure odol hezgaitza
uhaitza...
Ttortta
ttortta
ala
tturrustan
nondik hator ur garbi xirripa?
Hiri beha, beha ta beha
ezin aspertuz niagok oren luzeak
oren luzeak bakartasun betean
irriz ala kantuz...
Ttortta
ttortta
ala
tturustan
noiz abiatu hintzen ur garbi xirripa
haritz handi honen pean eta itzalean
sortzeraino?
Ezin isilduz niagok orenak eta orenak
oren luzeak atseden gozoan
iriz ala kantuz…
Nondik hator
non gaindi ibilki haiz lurpez-lurpe
haritz honen sahetsean jalgitzeraino
ta nire lagun bilakatzeraino?
Ttortta
ttortta
ala
tturrustan
biltzen dizkidak neure etxekoen
oihuak, aita-amen bihozkadak
anaien zalapartak...
>Hiri beha, ezin aspertuz, hiri beha
>eramaten nauk ametsetan
>heure musika zoragarrian...
ttortta
ttortta
ala
tturrustan
ekartzen dizkidak neure herriaren
lanak, gorabeherak, izerdiak, nigarrak...
>Hiri beha, beha ta hi entzunaz
>ezin aspertuz niagok egunak eta egunak
>eure herriaren historia ikasten...
Neure herriko lanak, izerdiak, nigarrak,
ipuiak,
aita-amen bihozkadak, karkailak, abestiak
etxondoko bazterretan
hasten gaituk kantatzen, kantatzen
xoriekin
ezin aspertuz, ezti ala azkar,
polliki eta finki, polliki eta gora
ibiltzen gaituk orenak eta orenak
lurpez-lurpe
herritarren intziriak biltzen…
Nondik hator
non gaindi ibilki haiz herri honen erraietan
zehar
eta haritz honen sahetsean jalgitzeraino?
Ttortta ttortta ala tturrustan
nora hoa ur garbi xirripa?
hiri beha eta hire lagun, lurpez-lurpe
ezin aspertuz niabilak, zoratua, oren luzeak
egunak eta egunak, irriz ala kantuz
hi entzunaz bakartasun betean
hiri beha eta hire lagun, lurpez-lurpe
herri honen ele itoaren bila…
>Non galdu ote da
>herri honen historia?
>nork hautsi ote dio
>gure herri honi
>bere izana?
Hiri beha eta hire lagun
lurpez-lurpe eta oren luzeak
oren latzak, oren goibelak
baina halere
eramaten nauk
eramanen nauk
herrestan behar bada, aspertu gabe,
irriz ala kantuz, eta, beharbada, nigarrez
hi entzunaz eta hire lagun
geure herri hautsi honen
historiaren bila...
Heure musika zoragarrian
kondatuko dizkidak
herri ukatu honek
galdu ez dituen lanak, borrokak,
ipuiak
eta salatuko didak
bila nabilan herri honen
izena...
Neure herriaren garrasiak, borrokak
iraultzak mendeetan
zehar
aita-amen bihozkadak, zotinak,
anaien jauziak, karkailak eta abestiak
etxondoko funtsetan
gaur
hasten gaituk kantatzen, kantatzen
xoriekin
ezin aspertuz, ezti ala azkar,
polliki eta finki, polliki eta gora
aritzen gaituk orenak eta orenak
lurpez-lurpe
herri isildu honen historia
mintzatzen
gaur...
Apurka apurka
jakinen diagu ere
nork
zuen gure herri hau zatitu eta
saldu
nork zion
bere izana hautsi
eta nork zuen
isilarazi...
Nora eraman ote dute
herri honen historia?
Nola ukatu ote diote
gure herri honi
bere izana?
Ttorta ttortta ala tturrustan
hire musika zoragarrian eramana
niagok orenak eta orenak
egun luzeak bakartasun betean
bizi nahi duen herri honen barruan
bizia pil-pil bere beroan senditzen den gunean
niagok historia eder bat ikasten...
NEURE HERRIAREN BORROKA, ERDI-MINAK
GAUR
AITA AMEN BIHOZKADAK, IZERDIAK, ZOTINAK,
ANAIEN JAUZIAK, ABESTIAK IRRINTZINAK
GAUR
HASTEN GAITUK KANTATZEN, DANTZATZEN
XORIEKIN
EZIN ASPERTUZ, EZTI ALA AZKAR,
POLLIKI ETA FINKI, POLLIKI ETA GORA,
ARITZEN GAITUK ORENAK ETA ORENAK
PLAZAZ-PLAZA
BIZI DEN HERRI HONEN HISTORIA
MINTZATZEN
AGERIAN
GAUR...
Ttortta ttortta ala burrustan
hirekin narabilak oren luzeak, luzeak
egunak eta egunak, ezin aspertuz
bizia pil-pil bere beroan
hurrupatzen den herri honen betean
niabilak irriz, kantuz, dantzan
hire musika zoragarrian eramana
plazaz-plaza
gaur...
Noiz behinka halere
niabilak urduri
nork zituen jarri
muga eta zedarri?
nork zuen ezarri
gure herri zahar hau
gartzela bat iduri?
nork zion bihotzean
askatasuna ebaki?
Nola amets ilunak
lo zorroaren gozoan…
halaxe herra eta gorrotoa
libro izan nahi duen
herri zahar honen
barru barruan!
NEURE HERRI ZAHAR HONEN BARRUKO
HERRIA ETA GORROTOA
ZIARABILTZAAT
PLAZAZ-PLAZA
NOIZ BEHINKA…
Bigarren oharra:
Jende onak
ez arren beldur izan
nire herri zahar honen
odolaren kexuaz
herra eta gorrotoa
kantatzen baldin badizuet
musika hautsi batez...
Ez samur
herri gartzelatu honen
gateak
apurtu
nahi baldin baditut
herri isildu honen
eleaz
mintzatu
nahi baldin badizuet...
Herri zahar honen barruko
herra eta gorrotoa
darabiltzat
odolean-eta
nabila urduri
plazaz-plaza...
Arren
ez otoi kexa
jende onak!
NEURE HERRIAREN BORROKA, ERDI-MINAK
GAUR
AITA-AMEN BIHOZKADAK, IZERDIAK, ZOTINAK
ANAIEN KEXUAK ETA KOLPEAK
GAUR
HASIAK GAITUK KONDATZEN, MINTZATZEN
ESKU-BESOEZ
EZIN ASPERTUZ, EZTI ALA GOGOR,
POLLIKI ETA FINKI, POLLIKI ETA SEGURKI,
ARI GAITUK ORENAK ETA ORENAK
PLAZAZ-PLAZA
BIZI DEN HERRI HONEN HISTORIA
EGITEN
AGERIAN
GAUR...
DAKAR:
HAIZEA TA ARKATZA
HERRI HONEN IRAULTZA
HOTZA
GURE ODOL HEZGAITZA
UHAITZA...
Non gordeak ote dira
geure bizi espazioak
ebatsi dizkigutenak?
Geure askatasunaren gustua
kendu digutenak?
Gure larruko izerdiaz
irri egiten dutenak?
Ttortta ttortta a la tturrustan
Nondik hator ur garbi xirripa?
Hiri beha, beha ta beha
Ezin aspertuz, niagok oren luzeak
Oren luzeak herra eta gorrotoa
Bihotzean...
Non gaindi dabiltza
Nire gudu lagunak?
Nongo mendietan?
Nongo xenderetan?
Nongo kaleetan?
Nongo gartzelan sartu dituzte
Nire gudu lagunak?
Hik
ba ahal dakik
ur xirripa garbia?
Hemen niagok
borrokaren bakartasun latzean
neure lagunen haiduru
nonbaitik
bederen
bat
noiz
etorriko
den
?
BAKARTASUN LATZA
GIZONAREN HOTZA
GALDURIK BIHOTZA:
BESO-ZANGO MOTZA!
Ttortta ttortta ala burrustan
hirekin narabilak oren luzeak, luzeak
egunak eta egunak, ezn aspertua
borroka gogorra bere beroan
eramaten duen herri honen betean
niabilak goibel, urduri, isil-isila
hire musika hautsian murgildua
xenderaz-xendera
gaur…
Kalez-kale umezurtza erne doa
tiroz hil eguneraino
mendiz-mendi bere aita zihoan bezala
aitaren oroimenaz
begi bustiak
amaren babesean
xukatzera
kalez-kale
umezurtza
doa...
borrokaren bakartasun latzean
haiduru dagoen andre baten intziriak
tiroak eta gartzelak
umezurtzen negarrak
lagunen berriak
lagunen irriak
galtzen dira
kalez-kale...
Noiztik noizera
niabilak kezkati
nork zituen nahasi
erloien orenak?
Nork zion ebatsi
herri alai honetan
azkorria gauari?
Nork zuen hil zorian
gure herri zahar hau
maitasun gabez ukatu?
Nola euri uharrak
gau izartsuen lilluran...
halaxe borrokaren ukaldiak
egunak gauean galdu dituen
herri zahar honen
hezur-mamietan!
Herri zahar honen
borroka erraietan
ahanzten ziazkidak
munduko erlojuaren
oren banatuak...
noiztik noizera...
Hirugarren oharra:
Arren
neure herriko sinesdunak
inori ez diot zorrik
baina
barka
umezurtzak izanen direno
musu baten sari ostiko bat ukanen duguno
nire gudu lagunak
mendiz-mendi doatzino
haizatuak, tirokatuak, gartzelatuak,
zanpatuak
izanen direno
gure herri honek
gartzela bat iduri
diraueno
eta gauak
egunak bihurtu ez direno
guretzat besteentzat bezala
barka
nire herriko sinesdunak
neure Fede
apurtua...-
Zer derasak?
Zer derasat?
Hau hortxe
behar dela
hori hemen
hau horrela
egin behar litzatekeela
hori bestela...
Itzuli mitzuli
zer derasak?
zer derasat?
GURE BORROKAK
LEHER EGITEN DIK
LEHER EGIN DIK...
Zer derasagu
HIL ZORIAN DEN
HERRI ZAHAR HONEN
IZENEAN?
....... zibilizazio hil baten jestu hilak errautsetik zaintzen.......
Balentria handiz
berriz eta gero
joanen gaituk
haritz erori baten
enbor usteldua
agurtzera...
edo
lehenagoko gizon famatu
baten bati
eraiki harri
monumentuaren
inguruan lerro lerro
humiliatuak
isil une
triste bat
lortzera...
edo
bazkari oparo baten
bultzada beroan
geure buruen
ehortzetak
euskaraz
kantatzera...
Eta haurrak hazten baldin badire
neska mutilak eskolatzen
berriz eta hobeki
laster ikasiko ditek
zigarroa pipatzen
whiskyaren zaporean
le 14 juillet
frantses guziekin
el 18 de julio
espainol mota guziekin
betan eta bezala
bezperak
ostatu
batetan
zelebratzen
jainkoaren lorian!
LEHER EGITEN DIK
LEHER EGIN DIK
GURE IRAULTZAK
HIL ZORIAN DEN
HERRI ZAHAR HONEN
IZENEAN...
Alta
ez dituk ez
jende guziak
irri gose
zenbaitetan!
MERKATUAN
edo...
eman dezagun
MUSEAN
Irriz ari dituk irriz
karkailaz usteltzekotan
MERKATUAN
makiñunak galdu... Ez...
makiñuna izorratu dutelarik... Ez...
makiñunak
HAUZOKOA
izorratu duelarik
edo...
eman dezagun
MUSEAN
pare dobleak lagunak atera dituelarik
eskutik
hogei ta hameka
keinurik gabe...
MERKATURA
zihoan Maritxu
Baionara
La Côte d'Argent fabrikak
Biarritz Shoes eta
Biarritz Chaussures-en ondotik
porrot egina zuen-eta
Maritxuk bere beste lagunekin
galdu hogei ta hameka
eskutik:
irabazpidea eta
izerdiaren bustia
Jende guziak
ez dituk ez
irri gose
zenbaitetan...
FABRIKA BAT EDO BESTE
hesten delarik
edo...
eman dezagun
MARITXU
bihotza samur
gurutzatzen delarik
negarretan...
Irriz ari dituk irriz
haurrak jostetan
eta iparraldetik jaitsi
udatiar aberatsak
(udatiar pobreak ez dik irri egiten langilearen atorra zikinaz!)
Euskal Herriko ondartzan
iguzkitan larrua beltzatzean
beren pentzetan eta alorretan
baserritarrak belar biltzen,
ogi epaiten, nekatuak
ari diren sasoinean
eta Baionako merkatutik etxerakoan
Maritxu lanik gabe
murritz gauez-gau
bere senargaia besarkatzera
doalarik...
Irriz ari dituk irriz
patxaran
langilearen bizkar
hogei ta hameka
eskuratu dutenak
eta diru xahutzen
ezaxolki, joko lekuetan
dabiltzanak
eta urrutian
langileariaren kexua
ahantzi nahi luketenak...
FABRIKA BAT EDO BESTE
HESTEN DELARIK
ETA...
LANGILEEN KEXUA JAISTEN
DELARIK KALEZ-KALE
BASERRITARREN KEXUA ABIATZEN
DELARIK BIDEZ-BIDE
LANGILEAK ETA BASERRITARRAK
METATZEN ETA AGERTZEN
DIRELARIK PLAZAZ-PLAZA
HANDI-MANDIEN HEZURRAK
HASTEN DIRA KRASKATZEN
BELDURRAREN IKARAZ...
Maritxuk
xukatu zituen
bere begi bustiak
alai, gauez-gau
bere senargaia besarkatzera
izarren bidetik
zihoan...
SORTZEAR DUK
GURE IRAULTZA
BIZI NAHI DUEN
HERRI ZAHAR HONEN
ERRAIETAN...
NEURE HERRIAREN BORROKA, ERDI-MINAK
GAUR
AITA-AMEN BIHOZKADAK, ZOTINAK
ANAIEN KARKAILAK, ABESTIAK, IRRINTZINAK
GAUR
HASTEN GAITUK KANTATZEN, DANTZATZEN
MARITXUREKIN
EZIN ASPERTUZ, EZTI ALA AZKAR
POLLIKI ETA FINKI, EZTI ALA AZKAR
POLLIKI ETA FINKI, POLLIKI ETA ARIN
ARITZEN GAITUK ORENAK ETA ORENAK
PLAZAZ-PLAZA
BIZI DEN HERRI HONEN IRAULTZA
MINTZATZEN
DANTZATZEN
AGERIAN
GAUR...
Ttortta
ttortta
ala
tturrustan
nondik hator ur garbi xirripa?
Ez dizkidak aipatzen
Viet-Nam eta Palestina
Txiletarren askatasun itoa
Giscard d'Estaing-en Frantzia
Franco-ren Espainia...
baina
salatzen dizkidak
herri ukatu honek
ukatu ez dituen izerdiak, lanak, borrokak,
ipuiak
eta
ibarren
isil-isila
iraultzen ari den
mutil sendo baten izena...
HIRE BEGI LARRIAK ETA
HIRE ESKUAK,
FREDERIKO,
ZERBAIT DITUK
HASTEN DIRELARIK MUGIMENDUTAN
AZTAPARKA LOTZEN DIRELARIK
HIRE ESKUAK
PINDARKA HIRE BEGIAK
IREKITZEN
BIZITZEARI…
Aurten ere
gure herri langile honen izerdiaz
busti dituk pentzeak, alorrak,
zuhaitzen hostoak...
BAINA
herri xume honen haurretan
zenbat
ez ote dira lanik gabe gertatu?
ALTA
badakik
ez zituan ez
jende herrebesak
edo diruzaleak
edo hemendik joan nahiak
bederazka
behereko bide horietan abiatu direnak
eta Baionako edo Kostaldeko
uzinetan lanean ari zirenak...
HIRE BEGI LARRIAK ETA
HIRE ESKUAK,
FREDERIKO,
ZERBAIT DITUK
KEXATUAK DIRELARIK MUGIMENDUTAN
AZTAPARKA LOTZEN DIRELARIK
HIRE ESKUAK
PINDARKA HIRE BEGIAK
IREKITZEN
ZUZENTASUNARI...
Aurten ere
iguzkiak berotu zizkiguk
geure mendiak, zelaiak, itsas-hegia...
BAINA
herri xoragarri honen erraietan
zenbaten begiak ez ote dira lanbrotu
han edo hemen
etxalde edo lur peza bat
nonbaitik etorriek erosi dutela
jakitean?
Geure herri langile honen lurra
ari ziguk intzirika
itsasoak berak ez zirokek
oraindik kontsola...
ALTA
ez zituzkean ez
jende makurrak
beren etxaldea
edo lur poxia
horrela saldu zutenak
beharbada
nork daki
diru beharretan edo
diru gehixagoren beharretan?
HIRE BEGI LARRIAK ETA
HIRE ESKUAK,
FREDERIKO,
ZERBAIT DITUK
JAUZTEN DIRELARIK MUGIMENDUTAN
AZTAPARKA LOTZEN DIRELARIK
HIRE ESKUAK
PINDARKA HIRE BEGIAK
IREKITZEN
EUSKAL LURRARI...
Ez dituk ez
jende herrebesak
edo jende makurrak
edo beldurtiak
gure herritarrak...
BAINA
ez baitakite beti
nola planta
nola joka
eta norekin
gure herri honen borroka latza duk eta
mementoka gogorra
luzea, luzea...
askatasunerako bideetan
ahanzten ere baita berdin
noiz behinka edo betiko
Euskaldunak garela
gure herri hau duk puskatua eta
alde guzietarik ukatua
gogorra duk gogorra
eta luzea, luzea...
gure herri honen borroka
askatasunerako bideetan...
HIRE BEGI LARRIETAN ETA
HIRE LANGILE ESKUETAN,
FREDERIKO,
ZENBAIT DITUK
HERRI HAUTSI BATEN OGIA
ETA ARNOA
ETA HERRI XUME HONEN
BORROKA...
HIRE BEGI LARRIAK ETA
HIRE ESKUAK,
FREDERIKO,
HASTEN DIRELARIK IKARATAN
AZTAPARKA LOTZEN DIRELARIK
HIRE ESKUAK
HERRI HONEN OGIA OREZTATZEAN
PINDARKA HIRE BEGIAK
JAUZTEN DIRELARIK
MAHATSA BRENTSATZEAN...
HERRI LANGILE HONEN ERRAIAK ERE
BIZI BERRI BATEN SORTZEAZ
HASIAK DITUK INDARTZEN…
Ez dituk ez
jende herrebesak
edo jende makurrak
edo beldurtiak
gure herritarrak...
geure herri honen borroka
duk gogorra
askatasunerako bideetan
eta luzea, luzea, luzea...
Ttortta ttortta ala burrustan
hirekin nabilak oren luzeak, luzeak
egunak eta egunak, ezin aspertuz
bizia pil-pil bere beroan
hurrupatzen den herri honen betean
nabilak irriz, kantuz, dantzan
hire musika zoragarrian eramana
plazaz-plaza
gaur
.....
ZUBEROAKO MENDIETARAINO…
ZUBEROAKO MENDIETAKO
LORE BIKAINA
KRISTINA
HEURE HEMEZORTZI URTEEKIN
JOAN DEN NEGUAN
SUBAZTER XOKOAN EZAGUTU
HINDUDANA…
MINTZATU NAHI-TA FRANTSESESZ
behartu hire kezka larria
euskara galdua
adiskideei salatzera…
hire odolaren beroa lagunei
erratean:
"Zendako ez dit ikasi euskara?"
hire soiburuen mugimendua
gitarra jotzean, polliki eta finki,
hire ezpainen ikara
Mauleko antzokian
kantatzean:
"Zendako ez dit ikasi euskara?"
ZUBEROAKO MENDIETAKO
ABOTS BIKAINA
KRISTINA
HEURE HEMEZORTZI URTEEKIN
AURTENGO UDAN
EUSKARA IKASTEN HASIKO
HAIZENA…
Ez ditun ez
jende uzkurrak
edo jende herabeak
edo lotsatuak
gure herritarrak…
abestuko diten hire gitarraren
kexua, gozoa, marruma,
lankietan, iraztorretan, plazetan
datorren neguan…
HERRI KANTARI HONEN ERRAIAK
BIZI BERRI BATEN SORTZEAZ
HASIAK DITUN ALAITZEN...
ZUBEROAKO MENDIETAKO
EUSKARA BIKAINA
KRISTINA
HEURE HEMEZORTZI URTEEKIN
AURTENGO BORROKAN
HERRIA BILATZEN ABIATU
HAIZENA...
Hirur ehun milako jendetze
honen barruan
heure lagunekin garrasiaz
besteei juntatu hatzaiena
egunero, taigabe,
herri hau askatzegatik
hirur ehun mila harri koxkor
pikatzea eta hedatzea
erabaki dutenekin...
hirur ehun milako jendetze honek
gaurtik jakin dezan
nondik nora doatzin bere zorionbideak...
Hirur ehun milako jendetze
honen barrutik
hire lagunekin errabiaz
besteekin mintzatzen haizena
egunero, taigabe,
herri bat lortzeagatik
hirur ehun mila hitz gogor
zorroztea eta baliatzea
erabaki dutenekin…
hirur ehun milako jendetze honek
behintzat jakin dezan
nondik nora doatzin bere eskubideak…
Egunen batetan, taigabe,
hirur ehun mila ipui
asmatuko ditun eta kondatuko
heure lagunekin eta besteekin
gitarraren musika zoragarriaz...
hirur ehun milako jendetze honek
biziaren pilpira sendi dezan
bere hezur-mamietan...
ZUBEROAKO MENDIETAKO
NESKA LIRAINA
KRISTINA
HEURE HEMEZORTZI URTEEKIN
AURTENGO BEDATSIAN
IPUIAK KONDATZEN HASI
HAIZENA...
POETA DEN HERRI HONEN ERRAIAK
IPUI BERRI BATEN HAZIAZ
HASIAK DITUN ERNALTZEN...
...... Zeren hirur ehun milako jendetze honetan
gure herri gizonak ez baitira notableak,
baina jende baliosak eta ohoragarriak:
hedadura handikoak, zerbitzu egileak,
politika segurrean Herria kudeatzen
dakitenak... Omen!......
Baten batek pentsatzen dikek bere barru beltzean:
–Zertarako honenbeste buruhauste patxaran bizi garen sasoinean?
–Zertarako honenbeste kalapita leporaino aseak garen mahaian?
–Zertarako honenbeste amets nahiko diru xurga dezakegun giroan?
–Zertarako honenbeste bazter nahasle ordrean finkatua den gizartean?
–Zertarako?... Zertarako?...
eta Herriak ziarabilak foklolarien soinuan!
Handi-mandien seme puxantak aho betean irria joaki dira besta jantzian itzulikatuz gerria: trosta gaitzean zaldi zurian pasatzen dute herria zeren baitute saldu beharra artoz gizendu zerria!
Garkoan gora alan ari zen animaleko zorria!
Gure hizkuntzaz mintza baledi kilikatuz belarria
anitz uste dut erranen lukeen berri bat harrigarria:
Benetan barur egun beltzetan hauxe duk bazka joria!
Holaxe hil nahiko digute poeta den
geure herri librea… baina behin ere
ez da entzun poeta herri bat holaxe
hiltzen denik...
Laugarren oharra:
NEURE HERRIKO EUSKALTZALEAK
GUDULARIAK BADIRA MILATAN
NI BAINO AUSARTAGOAK
ETA IDAZLEAK MILATAN UGARIAGOAK
ETA POETAK MILATAN FINAGOAK…
BAINA
UTZ NAZAZUE
NEURE HARRITXOAK MARMOLAN PIKATZEN
NEURE HITZAK ELEAN ZORROZTEN
TITULURIK EZ DUEN HERRI HONEN MAILAN
FAMARIK EZ DUEN HERRI HONEN BARRUAN
OHORERIK EZ DUEN HERRI HONEN APALEAN
HIRUR EHUN MILA IPUI BERRI ASMATUAK
IZANEN EZ DIRENO
HERRI ZAHAR HONEN HEZUR-MAMIAK DANTZAN
ARIKO EZ DIRENO
TXISTUEN MUSIKA LIBRE ZORAGARRIAN… ETA
GEURE HERRI ZAHAR HONETAKO EMAKUMEAK
MANTELINA XURITAN ATERAIAK
IKUSIKO EZ DITUGUNO…
UTZ NAZAZUE
HIRUR EHUN MILA HARRI XURIZ
HIRUR EHUN MILA HITZ GOGORREZ
ZAPALDUA DEN HERRI HAU
ALTXATZEN...
HIREKIN ETA HIRE LAGUN
GUDULARI BEILARIA
Gauean berant jakin ondoan
hil lagun baten berria
hautsaren pean kukutu zuen
ikatz hondarkin gorria;
bi eskuz hartu mailu giderra
ta belauniko jarria
lapitz hotzean pikatu zuen
hamabosgarren harria!
Bihotz barruan oraindik dakar
heriotzaren dohaina:
hamabosteko hil-herri baten
izen lerroen labana!
Zori gaiztoak goizegi hartu
anaia gazte lerdena
asteri batez neguak hautsi
bere aitamen adina...
UTZ NAZAZUE
HIRUR EHUN MILA HARRI XURIZ
HIRUR EHUN MILA HITZ GOGORREZ
HERRI ZAHAR HONEN ERRAIETAKO
POESIA
LIBRATZEN…
UTZ NAZAZUE
Bosgarren oharra:
Ale hau galtzen baldin bada
nonbaiteko polizier baten eskuetan
edo suan sartua zentsore zital baten manuz
edo, beste gauza ezdeusen artean,
pubelagian suntsitzen baldin bada
ez dolu ukan
eta...
krima bat izan bazen...
barka
zeren
holako aleak
mila ta mila baitaude gordeak
harri xuriekin nahastekatuak
hitz gogorrez estekatuak
herri zahar honen erraietan.
GEUK NAHI BALDIN BADUGU:
Herri Batuen hauzitegian
ez da sekulan erranen...
Zapaltzaileen mintzaldietan
ez da agian entzunen...
Historiaren horri beltzetan
ez da nonbait idatziren:
Europa zahar honen lurretan
behin herri bat izan zen!
...... hola ziotean
Herri zahar honetako erraien barruan
gertatu eta juntatu zirenek
bizia pil-pil bere beroan eta garrasian
senditu eta hurrupatu zuten egun hartan...
Erabaki zitean eta
zin egin:
EZ DITEK ERRANEN
EZ DITEK ERRAN BEHARKO:
HERRI BAT IZAN ZEN!
ZIN EGIN-ETA GERO...
Kexu minean hasi zituan
zedarri-mugak gainditzen...
Lotsagabeko zapaltzaileen
indarkeriak ordaintzen...
Kartzela-herri bihurtu zuten
ate ustelak botatzen:
Tinkatu herri honen jendeak
har zitezen oldartzen...
LEHER EGITEN EZ BALDIN BADUGU…
Kalda gaitzean ari zituan
harri xuriak pikatzen...
Arnas kolpeka izerdi trenpan
euskara hitzak limatzen...
Burdin beltzaren golde gogorraz
lur lehortu hau iraultzen:
Herri agortu honen erraiak
has zitezen ernaltzen...
ORAINDIK INORK EZ DIK ERRANEN:
HERRI BAT IZAN ZEN!
GEURE HERRIAREN BORROKA, ERDI-MINAK
GEURE HERRIAREN BORROKA, ERDI-MINAK
GAUR
AITA-AMEN BIHOZKADAK, ZOTINAK, NIGARRAK
ANAIEN KARKAILAK, ABESTIAK, IRRINTZINAK
GAUR
HASTEN GAITUK KANTATZEN, DANTZATZEN
GUDULARIEKIN
EZIN ASPERTUZ, EZTI ALA AZKAR
POLLIKI ETA FINKI, POLLIKI ETA ARIN
ARITZEN GAITUK ORENAK ETA ORENAK
PLAZAZ-PLAZA
BIZI DEN HERRI HONEN IRAULTZA
HIRUR EHUN MILA HARRI XURIREN ARTEAN
MINTZATZEN
DANTZATZEN
ARIN-ARIN
AGERIAN
GAUR
HIRUR EHUN MILA HITZ GOGORREN
MUSIKA ZORAGARRIAN...
GAUR ETA GERORAKO
GAUR ETA BETIRAKO
UTZ GAITZAZUE LIBRE
HIRUR EHUN MILAKO JENDETZE HONENTZAT
HIRUR EHUN MILA HARRI XURIZ
HIRUR EHUN MILA HITZ GOGORREZ
HERRI ZAHAR HONEN ERRAIETATIK
POETA DEN HERRI ISILDU HONEN
IPUIA
SORTZEN...
GAUR ETA GERORAKO
GAUR ETA BETIRAKO
GAUR ETA BETIRAKO
UTZ GAITZAZUE LIBRE.
ERDOZAINTZI-ETXART Mañex, 1974
